Shumë vende anëtare të BE-së po llogarisin në suksesin e Malit të Zi, i cili do t’i jepte besueshmëri procesit të integrimit evropian në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Kështu beson Pierre Mirel, një ish-zyrtar i shquar i Komisionit Evropian në një tekst të publikuar nga Instituti “Robert Schumann”.
Siç thekson Mirel, Mali i Zi aspiron të bëhet shteti i 28-të anëtar i Unionit.
“Mali i Zi inkurajohet nga ministrat evropianë që vijnë në Podgoricë. Edhe pse negociatat kanë vazhduar për 12 vjet, vetëm tre kapituj janë mbyllur nga tridhjetë e tre kapitujt e hapur.Mungesa e progresit në kapitujt 23 dhe 24 – që kushtëzon ecurinë e përgjithshme të negociatave – shpjegon këtë ngërç”, thuhet në tekst.
Theksohet se shtrohet pyetja se si Millo Gjukanoviq – i cili ishte në pushtet për tridhjetë vjet – do të reformonte sistemin gjyqësor dhe do të luftonte kundër korrupsionit dhe kështu do të shqyente degën në të cilën ishte partia e tij, PDS.
“Humbja e partisë së tij në zgjedhjet parlamentare në gusht 2020 hapi paqëndrueshmëri politike deri në fitoren në prill 2023 të presidentit të ri Jakov Millatoviq dhe koalicionit brenda lëvizjes Evropa Tani. Pas zgjedhjeve parlamentare në qershor 2023 dhe emërimit të kryeministrit Millojko Spajiq në tetor, pranimi në Bashkimin Evropian u prezantua si pjesë integrale dhe prioritare e programit”, thuhet në tekstin e nënshkruar nga Mirel.
Integrimi i strukturave politike serbe në koalicion dhe zgjedhja e Andrija Mandiq për kryetar të Kuvendit ngriti pikëpyetje. Deri më tani, afër Beogradit dhe me simpatitë e shprehura pro-ruse, disa dyshojnë se ai po punon drejt anëtarësimit në BE, edhe pse ka nënshkruar marrëveshjen dhe programin e koalicionit, thotë autori.
Përparësitë janë të dukshme, një vend i vogël prej 600 mijë banorësh, me kulturë politike në proces paqësimi, bashkë me komunitete që jetojnë në harmoni të mirë, në paqe me fqinjët e tyre dhe është anëtar i NATO-s. Por, përveç rreziqeve të brendshme, Mirel pyet nëse qeveria e Aleksandër Vuçiqit në Serbi nuk do të tundohet për të penguar shtetin malazez që të bëhet anëtari i ardhshëm i Unionit.
“Natyrisht, metodologjia aktuale e pranimit nuk mund të zbatohet për Ukrainën, Moldavinë dhe aq më tepër për Gjeorgjinë. E njëjta gjë vlen edhe për Ballkanin Perëndimor, me përjashtim të mundshëm të Malit të Zi,” theksoi Mirel.
Kushtet bazë për anëtarësim, thotë ai, përfshijnë kriteret e Kopenhagës.
“Vlerësimi i Komisionit Evropian është i ashpër: ka njëfarë progresi, por, në shumicën e vendeve, gjyqësori është ende i cenueshëm dhe i nënshtrohet presionit politik, besueshmëria është e ulët me një ndjenjë mosndëshkimi, korrupsioni mbetet një shqetësim dhe kapja e shtetit vazhdon. ”, shtoi ai në tekst.