GLAS AMERIKE – Evropska komisija ocijenila je u izvještaju o napretku Crne Gore za 2023. godinu, da je taj period obilježen političkim napetostima, institucionalnom krizom, nedostatkom napretka u reformi pravosuđa, navodeći da su, uz stalne promjene u javnoj upravi, to ključni razlozi blokade političkog sistema i usporavanja puta zemlje u EU.

“Izvještajno razdoblje obilježeno je napetim i konfrontiranim pozicijama koje su dovele do blokade političkog sistema. Političkom situacijom dominirala je privremena vlada koja nije imala povjerenje parlamenta, i parlament, koji nije u stanju da okupi jasnu i dosljednu većinu za pokretanje reformi”, navodi EK u izvještaju u koji je Glas Amerike imao uvid.

EK smatra da je bojkot velikog dijela parlamenta uticao na njegov rad, kao i da nije bilo efikasnog političkog dijaloga i konstruktivnog angažmana političkih stranaka, u cilju jačanja parlamentarne odgovornosti i nadzora Vlade. Takođe, ocjenjuje se da postoji nedostatak smjernica o pitanjima pristupanja EU, posebno nakon ostavke ministra za pitanja evrointegracija, i podsjeća da su “Vlada ili/i parlament u nekoliko navrata ignorisali preporuke Evropske i/ili Venecijanske komisije”.

Izborni zakoni i promene u javnoj upravi

Izvještaj navodi da se čeka donošenje Zakona o Skupštini kojim bi se uredili odnosi između Skupštine i izvršne vlasti i podsjeća da su od oktobra 2022. do juna 2023, održana tri izborna ciklusa, te da su predsjedničke i parlamentarne izbore posmatrači OEBS-a ocijenili miroljubivim i konkuretnim, uprkos nekim proceduralnim nedostacima. EK navodi da pravni okvir za izbornu reformu zahtijeva sveobuhvatnu reformu i usklađivanje izbornog zakonodavstva, prava glasa i kandidovanja, transparentnosti, mehanizama rješavanja sporova, te nadzora nad finansiranjem kampanja i medijima, i dodaje da ova, zajedno s drugim pitanjima, ostaju neriješena. Izvještaj sugeriše i da je potrebno unaprijediti pravni i institucionalni okvir koji reguliše saradnju između državnih institucija i civilnog društva.

Reforma pravosuđa

U izvještaju se ocjenjuje se da je Crna Gora “i dalje umjereno spremna za primjenu pravne tekovine EU i evropskih standarda u oblasti pravosuđa i temeljnih prava, ali je uopšteno postigla ograničen napredak”.

Spoljna politika

Kada je u pitanju spoljna, bezbjednosna i odbrambena politike EU, Crna Gora ima dobar nivo pripremljenosti, ističe se u dokumentu. Kao članica Savjeta za ljudska prava, Crna Gora je aktivno angažovana na promovisanju i odbrani međunarodnog prava, Povelje UN i međunarodnog poretka zasnovanog na pravilima, piše u dokumentu.

Borba protiv korupcije

Kada je u pitanju borba protiv korupcije EK smatra da je Crna Gora postigla ograničeni napredak. Prema izvještaju, postignut je ograničen napredak u sprečavanju korupcije, a rezultati Agencije za borbu protiv korupcije su kvantitativno poboljšani, “međutim, treba dalje obezbijediti njegovu nezavisnost, odgovornost, nepristrasnost i proaktivnost”.

U dijelu izvještaja koji se odnosi na popis stanovništva, EK smatra da je Crna Gora “umjereno pripremljena u oblasti statistike”. Što se tiče ekonomskih kriterijuma, Crna Gora je ostvarila ograničen napredak i umjereno je pripremljena za razvoj funkcionalne tržišne ekonomije, navodi se u izvještaju.