Pasi u bë e ditur se qeveria e re malazeze po planifikonte të revokonte drejtat elektorale për shtetasit e Malit të Zi me vendbanim të huaj, pati reagime të ashpëra nga diaspora, si dhe brenda vendit. Shumë nga këto reagime, me të drejtë, ishin të bazuara ne motive emocionale dhe ekonomike. Pavarësisht nëse qeveria ka me të vërtetë plane të tilla (qe unë supozoj, pasi gjithmonë mohohet tërheqja e shtetësisë, jo e drejta e votës) dhe cilat motive mund të ketë këtu, unë do të doja të shikoja shkurtimisht anën ligjore, veçanërisht në pikepamje të anëtaresimit te planifikuar të Malit të Zi në BE.

Në vitin 2015, shërbimi kërkimor i Parlamentit Evropian publikoi një analizë të thellë të heqjes së të drejtës së votës për qytetarët e BE-së që jetojnë në shtete të tretë[1]. Këtu konstatohet se qytetarët e privuar nga e drejta për të marrë pjesë në zgjedhjet nacionale në vendin e tyre të shtetësisë, shpesh përjashtohen nga jeta politike të vendit të qëndrimit dhe vendit të origjinës, pasi shtetet anëtare të BEsë (dhe vendet e treta edhe më shumë kështu) në përgjithësi u mohojnë shtetasve të huaj për të marrë pjesë në zgjedhjet nacionale. Kjo përputhet me faktin se vetëm pesë nga 27 vendet e tanishme anëtare të BE-së (analiza u krye para BREXIT) kufizojnë drejtën e qytetarëve të tyre për të votuar në bazë të mungesës së vendbanimit të brendshëm (Danimarka, Gjermania, Irlanda, Malta dhe Qipro).

Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut nuk e konsideroi shkelje të të drejtave që burojnë nga Konventa Evropiane për të Drejtat e Njeriut si rezultat i rregullave të privimit zgjedhor në vetvete. Sidoqoftë, heqja e së drejtës për të votuar për qytetarët që lëvizin në një shtet tjetër anëtar mund të konsiderohet si shkelje e lirisë së lëvizjes sipas ligjeve të BE-së, pasi kjo mund të pengojë qytetarët që të ushtrojnë të drejtën e lëvizjes së lirë brenda BE-së.

Qe në vitin 2012, Parlamenti Evropian u bëri thirrje të gjitha shteteve anëtare të zbatojnë kodin e sjelljes të Komisionit të Venecias për zgjedhjet dhe, në këtë kontekst, të heqin dorë nga heqja e të drejtës për të votuar për shtetasit që jetojnë jashtë në zgjedhjet parlamentare kombëtare.

Përkundër këtij sfondi, duket gjithnjë e më shqetësuese që qeveria e re, e cila gjithnjë po paraqitet publikisht si një garantuese për pranimin e Malit të Zi në BE, po planifikon një nga aktet e para e tij zyrtare për të privuar diasporën nga të drejtat e votës. Në çdo rast, kjo hedh poshtë faktin se reforma e ligjit zgjedhor supozohet të arrijë standardet evropiane.

Përkundër këtij sfondi, duket akoma më e çuditshme që qeveria e re, e cila gjithmonë paraqitet publikisht si një garantuese e pranimit të Malit të Zi në BE, po planifikon të heqë të drejtën e diasporës si një nga aktet e saj të para zyrtare. Në çdo rast, kjo hedh poshtë pretendimin se reforma e ligjit zgjedhor ka për qëllim të zbatojë standardet evropiane.

Mbi Autorin: Edin Mehmeti është jurist  i diplomuar në Gjermani dhe punon si konsulent ndërkombëtar per menaxhimin e fondeve Europiane

[1] http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/IDAN/2015/564379/EPRS_IDA(2015)564379_EN.pdf