Opinion Më shumë

Gjekë Gjonaj: Diplomat fantazmë të falsifikuara , sfidë e institucioneve shtetërore

Prej tvteuta16:30, 26 Dhjetor 2019

“ Biznesi ” fitimprurës i diplomave pa u munduar fare

 Gjekë Gjonaj

Shtetet fqinje Shqipëria, Maqedonia, Serbia, Kroacia, Bosnja e Hercegovina,  e disa të tjera  janë përfshirë  mjaft nga akademikë të rrejshëm, të cilët diplomat e tyre në shumë raste  i kanë marrë në  universitetet e vendeve fqinje. Për aferën e diplomave pa u munduar fare në shtetet  e ish-Jugosllavisë   jemi njohur   në fillim të vitit 2000, kur siç mësuam nga mediat, filloi zbulimi i  një numri të madh diplomash fantazmë  të falsifikuara dhe fenomeni  zgjat edhe sot e kësaj dite.  Edhe pse në disa nga  shtetet e përmendura dhe të tjera  në Ballkanin Perëndimor u zbuluan dhe u prenë disa kanale të kontrabandimit të diplomave, ky “ biznes” fitimprurës po merr gjithnjë e më shumë hov dhe po sfidon institucionet shtetërore. Natyrisht se ky fenomen, i cili po shkatërron  në radhë të parë sistemin arsimor të këtyre vendeve, diku është  i shprehur më pak e diku më shumë.  Raste më të shpeshta të diplomave  që blihen janë zbuluar në ato vende që kanë treguar vullnet politik  të cilat kanë nënshkruar  marrëveshje dypalëshe  për njohjen  ( nostrifikimin) e ndërsjellë të diplomave .   Thuhet që janë shumë  të rralla rastet që diploma të blihet nga universitetet e vendit, për shkak të çmimit të lartë dhe nga frika se mos vallë ndokush e zbulon falsifikatin.

Po,  si arrihet deri te diploma e falsifikuar!? Njohësit e  këtyre punëve  thonë se për të ardhur deri te diploma ka dy kanale: njëri, i përbërë nga kontrabandistët e thjeshtë të diplomave dhe tjetri, kanali politik. Ata  qytetarë që   duan të arrijnë deri te diploma, në të shumtën e rasteve gjejnë njerëz që kanë lidhje që nga universiteti deri te Ministria e Arsimit. I tërë aktiviteti i paligjshëm zhvillohet në një rreth 5-6 vetash, të cilët gjenden në vende dhe pozicione të ndryshme. Thuhet se  në disa shtete fqinje secili që ka marrë  një diplomë  ka paguar 5-10 mijë euro, varësisht se për cilin fakultet është fjala. Kur bëhet fjalë për kanalin politik   të marrjes së diplomave , thuhet që ai është shumë më i sofistikuar dhe nuk mund të zbulohet edhe pse  është mishshitësi publike që  disa  politikanë në poste të larta shtetërore kanë marrë tituj akademikë pasi janë shndërruar  në aktorë relevantë të  skenës  politike. Sipas njohësve  të rrethanave   mundësia e zbulimit të falsifikatit  të tyre është më e vështirë, sepse ata , duke shfrytëzuar autoritetin dhe lidhjet e tyre, diplomat në të shumtën e rasteve i marrin “në rregull” nga universitetet shtetërore . Këta individë ( studentë)  , thonë ata që merren me këto punë, regjistrohen në mënyrë të rregullt dhe për ta mbahet dosje e rreme në secilin  fakultet, ku evidentohet stazhi i nevojshëm studentor, nënshkrimet, provimet dhe notat, kështu që ata legalisht marrin diplomë të falsifikuar. Duke marrë për bazë faktin që  në disa shtete të Ballkanit universitetet shtetërore kontrollohen nga partitë politike, thuhet që marrja e diplomave dhe e titujve shkencorë paraqet një procedurë të thjeshtë për politikanë. Kjo për fatin e keq se ekziston një treg i zi ku  me ndihmën e “ ndërmjetësit ” mund  të gjesh personin e duhur  dhe siguron diplomën  që do pa e lodhur trurin. Përveç njerëzve nga jeta politike, pa pasoja ligjore diplomë fantazmë  të falsifikuar e marrin edhe studentët me xhep më të thellë. Në këtë rast, ata për çdo notë u japin mitë profesorëve dhe këtë e bëjnë në mënyrë indirekte. Për shërbimin  për studentin, të tjerat shkojnë për profesorin, thonë ata që i dinë mirë këto punë.  Falë  kësaj  perandorie të fshehtë falsifikatorësh  qindra qytetarë shqiptarë e të tjerë  veçmas në periudhën e tranzicionit u diplomuan , madje brenda pak orësh. Befas, pa ndjekur asnjë ligjëratë, pa pasur  studentë të gjeneratës, pa u njohur me profesorin në katedër dhe pa e përjetuar asnjë minutë të vetëm  jetën studentore dhe “ethet” e provimeve”. Nuk përjashtohet mundësia që  disa  politikanëve    u duhej diploma  për të zënë vendin e drejtorit, kryeshefit, sekretarit, apo postin e nënkryetarit të komunës e  poste të tjera të ngjashme edhe në nivel shtetëror.  Ose për të përparuar  në partinë e tyre. Thënë shkurt për punësim ose përparim në hierarki.

Ajo që e rëndon gjithë këtë proces  të paligjshëm është fakti se në këtë aferë, siç mësojmë nga mediat, janë përzier dekanë, profesorë, punëtorë të administratës e studentë.

Fenomeni i diplomave të kontestueshme  nuk  përjashtohet as në Malin  e  Zi . Për dallim nga shtetet tona fqinje  në vendin tonë janë bërë publike shumë më pak diploma të rreme e plagjiatura. Jo, pse këtu nuk ka  raste të këtilla , por për shkak se  tek ne institucionet përkatëse ende nuk i janë qasur seriozisht hulumtimit të  diplomave të tilla. 

Është imperativ i kohës që institucionet shtetërore t’i qasen në  mënyrën e duhur  këtij fenomeni shqetësues  dhe shkatërrues të shoqërisë . E ajo do të ishte zbulimi  ( hulumtimi) i diplomave të tilla dhe procesuimi  i rasteve të tilla.

Mendojmë se sanksionimi ( ndëshkimi ligjor)  i të gjithë atyre individëve me diploma të rreme dhe plagjiatorëve   është i nevojshëm dhe i domosdoshëm.  Në këtë mënyrë do të ruhej autoriteti dhe integriteti i  universiteteve tona dhe gjeneratat e reja  do  të fitojnë  dije, kulturë e civilizim, pa të cilat asnjë shtet nuk ka përparim. Prandaj është me rëndësi që ky problem të zgjidhet, përmes një hetimi të plotë dhe sistematik  të   formave të pista  të shitblerjes së notave, diplomave, plagjiaturave, apo formave   të reja, duke filluar  kështu një etapë  ( faqe) të  re në arsimin e   Malit të Zi.

  • 1

    Radio